Türkiye, tarım ve hayvancılık konusunda bir hayli zengin bir ülkedir. Bu perspektiften tarım ve hayvancılık alanında faaliyet gösterenlere pek çok destek temin edilmektedir. Tarım ve hayvancılık desteklemeleri Cumhurbaşkanı tarafından onaylanarak yürürlüğe girmektedir. Önümüzdeki sene de bu tür destekler sürecek. Birçok il ve ilçede tarımın ve hayvancılığın geliştirilmesi adına yapılan bu desteklerin ülke ekonomisini canlandırması ve gıda ihtiyacını karşılaması amaçlanmaktadır. 2020 yılı tarım ve hayvancılık destekleri, tarımın ve hayvancılığın genişlemesi, sürdürülebilir hale gelmesi için yapılmaktadır.

Tarımsal Desteklemeler 

Tarım alanındaki desteklemeler, Cumhurbaşkanlığının 23 Ekim 2019 senesinde 1961 sayılı karanamesi ile yürürlüğe girmiştir. Böylelikle tarım alanındaki yatırımların önü açılmıştır. Eskiden tarım yapılan çoğu arazilerde günümüzde tarım yapılmamaktadır. Bu destekler sayesinde bu arazilerde de tarım yapılır hale gelecektir. Bu karar daha önce 18 Nisan 2006 tarihinde düzenlenerek 5488 sayılı Tarım Kanununun 19. Maddesinde yer almakta.

Tarım ve Hayvancılık Desteklemelerine İlişkin Esaslar 

Cumhurbaşkanlığı tarafından alınan ve resmi gazetede yayını yapılan Tarım ve Hayvancılık desteklemelerinin kapsamı genişletilmiştir. Bu desteklemeler şu biçimdedir:

1. Buzağı desteklemesi 
2. Malak desteklemesi 
3. Dişi manda desteklemesi 
4. Islah amaçlı süt içerik analiz desteklemesi 
5. Anaç koyun ve keçi desteklemesi 
6. Küçükbaş soy kütüğü desteklemesi 
7. Sürü büyütme ve yenileme desteklemesi 
8. Arılı kovan desteklemesi 
9. Damızlık ana arı desteklemesi 
10. Sürü yöneticisi istihdam desteklemesi 
11. İpek böceği yetiştiriciliği desteklemesi 
12. Besilik erkek sığır desteklemesi 
13. Düve alım desteklemesi 
14. Tiftik keçisi yetiştiriciliği desteklemesi 
15. Artık desteklemesi 
16. Programlı aşı ve küpe desteklemesi 
17. Hastalıktan arı işletme desteklemesi 
18. Havyan genetik kaynaklarının yerinde korunması ve geliştirilmesi desteklemesi 
19. Hayvan hastalığı tazminatı desteklemesi

• Buzağı Desteklemeleri 

Bu desteklerden yararlanabilmek için Türkvet ve E-ıslah sistemine buzağılarınızı kaydetmeniz gerekiyor. Ayrıca doğdukları işletme numaraları, ana kulak numarası, cinsiyeti ve doğum tarihlerinin veritabanınızda kayıtlı olması gerekiyor. Türkvet sistemine göre bir buzağının en az 120 gün yaşamış olması ve programlı aşılarının veteriner bilgi sisteminde bulunması gerekiyor. Bu destek her buzağı için senede 1 kez verilmektedir. Destek ödemeleri buzağının işletme numarası üzerinden işletme sahibinin adına yatırılmaktadır. Buza destek ödemeleri senede 2 dönem arasında ödenmektedir. Destek ödemeleri yalnızca bu iki dönem içinde yapılmaktadır. Bu 2 dönem içinde destekleme ödemelerinden yararlanamayan buzağılar, sonraki dönemlerde de destek kapsamına alınmamaktadır. Karaname tarafından belirtilen koşullara uyan kişiler ya da işletmeler, il ve ilçe müdürlüklerine giderek destekleme ödemelerinden faydalanmak için müracaatta bulunabilirler. Ayrıca HAYGEM üzerinden de hangi işletmelere ücret ödeneceği de belirtilmektedir.

• Malak Destekleri 

Devlet, Mamak desteklemelerinde bazı şartlar aramaktadır. Malakların 120 gün boyunca aynı işletmede bulunmaları, küpeli olmaları ve doğdukları gün Türkvet’e kayıt yaptırılmaları gerekiyor. Malak aşılarının tam olarak yapılması ve bu aşıların veteriner bilgi sistemine kayıt yaptırılmaları koşulu aranmaktadır. Malak yetiştiren kişilerin hemde damızlık manda yetiştiricileri birliği üyesi olması gerekmektedir. Ayrıca destek alınacak olan malakların anne ve babalarının da MIS kayıt sistemine kaydolmuş olmaları gerekmektedir.

• Dişi Manda Desteklemeleri 

Destekleme alınacak olan dişi mandaların Türkvet’e kayıtlı olmaları gerekmektedir. Soy kütüğüne kaydedilen dişi mandalar için ilave destek programlarından faydalanmak istiyorsanız MIS’te kayıt yaptırmanız gerekiyor. Bu hayvanların bulundukları yerde 5 ay boyunca süt ölçümlerinin de yapılmış olması koşulu aranmaktadır. Süt ölçümleri yapılan mandaların süt verimleri MIS sistemine kaydedilmelidir. Bu ölçümlerin sağım sistemiyle ölçülmesi gerekmektedir.

• Islah Amaçlı Süt İçerik Analiz Desteklemesi

Protein Oranı Soy kütüğüne kayıt yapılmış olan en az 10 baş saf sütçü kombine ırk ineğine sahip olmak gerekiyor. İneklerin senede iki kere yağ ve süt oranı ölçümü yapılmaktadır. Aynı zamanda somatik hücre sayısı için geçerli olan süt içerik analizlerinin de yapılası lazımdır. Bu analizlerde çıkan yağ ve protein oranı ise %2 ila 6 arasında olmalıdır. Ayrıca somatik hücre sayısı da 1.500.000 ml olmalıdır. İki analiz arasında 30 günlük bir süre olmalıdır. Eğer analiz sonuçları aynı ve birbirine yakınsa analizler geçersiz

• Anaç Koyun ve Keçi Desteklemesi 

Anaç koyun ve keçilerin desteklenmesi için Türkvet’e kayıt yaptırılması gerekiyor. Ayrıca bu koyun ve keçilerin 15 ay ve üzeri olmaları gerekmektedir. Eğer Siirt, Mardin, Şınak gibi illerde saf anaç tiftik keçisi besliyorsanız ilave destek alabilirsiniz.

• Küçükbaş Soy Kütüğü Destekleme 

Bu tür destekten faydalanmak istiyorsanız ıslah programına kayıtlı olmaları ve il damızlık koyun ve keçi yetiştiricileri birliğine üye olmaları gerekmektedir. Ayrıca bu hayvanların küpelenmiş olmaları ve Türkvet’e kaydedilmiş olmaları gerekiyor. Ayrıca bu destek için koyun ve keçilerin 01/04/2020 tarihine kadar doğum yapmış olmaları gerekiyor. Doğan yavruların da SOYBİS sitemine kayıt yaptırılması gerekiyor.

• Sürü Büyütme ve Yenileme Desteği 

Anaç koyun ve keçi yetiştirenler, KKBS’ye müracaatta bulunarak desteklemeye kayıt yaptırırlar. Keçiler eğer 15 aylık ise bakanlıkca belirlenen düzenlemeler çerçevesinde normal desteklerin beraberinde ilave desteklere de tabi olurlar.

• Arılı Kovan Destekleri 

Arı yetiştiricisi olan kişilerin öncelikli olarak Arı Kayıt Sistemine üye olmaları gerekmektedir. Arı kovan destekleri 30 ve üstü kovan sahibi olan işletmelere verilmektedir.

• Damızlık Ana Arı Üreticileri Desteği 

Damızlık ana arı üreticilerinin destekten yararlanması için satış yapmaları, AKS’ye üye olmaları ve üretici örgütlerine kayıt yaptırmaları gerekiyor. Satışların yapıldığına dair belgelerin bulunması gerekliliği vardır. İşletmeler kovan sayısının %5’i kadar destek alabilirler.

• Programlı Aşı ve Küpe Uygulamaları Desteği 

Bakanlık tarafından belirtilen aşıların veteriner hekim tarafından yapılması gerekiyor. Bu destekten sadece serbest çalışmakta olan veterinerler yararlanmaktadır. Eğer kamuda çalışmakta olan bir veterinerseniz, veteriner sağlık teknikeri ve teknisyeni ya da sözleşmeli olarak çalışmakta olan bir veterinerseniz bu desteklerden yararlanamazsınız.

• Hayvan Hastalığı Tazminatı Desteği 

Resmi veteriner hekim tarafından raporlanan hayvanlar, zorunlu bir hastalığa karşı koruma sağlamak amacıyla kesilen hayvanlar, tazminatlı hastalıktan dolayı kesilen hayvanlar, resmi veterinerin ya da bakanlıkca görevlendirilmiş veterinerin gözetimiyle zorunlu bir biçimde kesilen hayvanların ücretleri hayvan sahibine verilmektedir.

Destekleme Ödemelerinde Üye Yöneticilerden Kesinti Yapılır 5996 sayılı kanun çerçevesinde ıslah amaçlı yetiştirici birliklerinden, 1163 sayılı kanuna göre tarımsal amaçla kurulmuş kooperatif üyelerinden, 5200 sayılı kanuna göre de üretici birliklerinden hak edilen destek ödemelerinin hizmet bedeli olarak, Çiftçi Örgütlerini Güçlendirme adına sistem otomatik bir kesinti yapmaktadır. Bu kesintilerden artan ücretler üretici ve yetiştiricilerin hesaplarına aktarılmaktadır. Kesintiler, desteklere göre değişmektedir. Kesintiler aşağıda belirtilen tabloda detaylı bir biçimde belirtilmiştir:

Destek Konusu Kesinti Oranı 

• Buzağı %3 ile %5 
• Malak %3 ile %5 
• Dişi Manda %3 ile %5 
• Islah Anaçlı Süt İçerik Analizi %3 ile %5 
• Besilik Erkek Sığır %3 ile %5 
• Anaç Koyun Keçi %3 ile %5 
• Sürü Büyütme %3 ile %5 
• Küçük Baş Soy Kütüğü %3 ile %5 
• Arıcılık %3 ile %10 
• Buzağı Ödemelerinde Kooperatif Üzerinden Yapılan Desteklemeler %3 ile %25 

Bu tablodaki kesintilerinde %3’ü il ve ilçe birliklerine verilmektedir. %5 ve %10’luk kısmı merkez birliğine, %25’lik kısmı ise kooperatif merkez birliğine verilmektedir.

• Hayvancılık Destek Ödemeleri Ne Kadar? 

Cumhurbaşkanı tarafından onaylanan karanamelerde en dikkat çekici ve merak edilen kısım hayvancılık destekleridir. Gereken koşullara ayak uyduran ve aşıları tamamıyla tamamlanmış olan hayvanlara verilecek olan destekler aşağıda belirtilen tabloda belirtilmiştir:

• Sürü Yöneticisi Destekleri

Ülkemizde son senelerde tüm alanlarda istihdam oranı artmaktadır. Sürü yöneticisi yani çoban ihtiyacı da doğmaktadır. Devletimiz de çoban yetişmesi için destekler vermektedir. Bu destekten faydalanmak için 100 baş koyun ve keçi, ayrıca anaç hayvan sahiplerine, karanamede belirtilen gerekli koşullara uyum sağlandığı takdirde 5000 TL kadar istihdam desteği temin edilmektedir.

• Koyun, Keçi ve Tiftik Destekleri

Koyun ve keçi yetiştiriciliği yapan, karanamede belirtilen gerekli koşulları yerine getiren, birliklere üye olan üreticilere koyun başına 25 TL ödenmektedir. Ayrıca Siirt, Şınak ve Mardin illerinde anaç tiftik keçi başına 20 TL destek ödenmektedir. Aynı zamanda gerekli koşulları sağlayanlara da ilave 100 TL ödeme yapılmaktadır.

• Tiftik Üretim Desteği

Gerekli koşullara ayak uyduran ve tiftik veri tabanı sistemine kayıtlı olan tiftik üreticilerine kilogram başına 30 TL para ödenir. Uşak, Erzincan, İzmir, Bursa, Adana ve Balıkesir gibi illerde sığır analizlerinden çıkan sonuçlara göre süt içeriklerinin tespit edilmesi halinde bakanlık bu tespitlere göre destek ödemesi yapar.

• İpek Böceği Destekleri

İpek böceği destekleri tohuma, yani kutuya ve koza sayısına göre değişiklik göstermektedir. Tohum adet başına 70 TL destek ödemesi yapılır. Kilo ile yapılan hesaplamalarda ise yaş koza için 50 TL para ödenir.

• Arıcılık Ödemeleri 

Ana arı, arılı kovan ve damızlık ana arı için ayrı ayrı destek ödemeleri yapılmaktadır. Ana arı için 15 TL destek ödemesi yapılır. Damızlık ana arı başına ise 40 TL ödeme yapılır. Arılı kovan başına ise 10 TL para ödenmektedir. Diğer destek alanları ise su ürünleri, balıkçı gemisi desteği, yem bitkileri, hayvan hastalık tazminatları, hayvan başı ödeme, aşı desteği, atık desteği, hayvan gen kaynakları, biyolojik ve biyotonik mücadele desteği gibi destekler verilmektedir. Bu destekler aşağıda belirtilen tabloda detaylı bir biçimde hazırlanmıştır:

Su Ürünleri Desteklemeleri

• Midye 250.000 KG ile 500.000 KG 0,5 TL ile 0,25 TL 
• Yeni Türler 250.000 KG ile 500.000 KG 1 TL ile 0,5 TL 
• Alabalık 250.000 KG 0,75 TL 
• Kapalı Sistem 250.000 KG 0,5 TL 
• Kilogram Üstü Alabalık Üretimi 250.000 KG 0,25 TL 
• Balık Tanıma Kartı   0,03 TL 
• Damızlık Alabalık Desteği 2.500 ADET 60 TL

Balıkçı Gemisi Desteği Birime Desteği

• 10-20 Metre 10.000 TL 
• 21-30 Metre 15.000 TL 
• 31-34 Metre 20.000 TL 
• 35-45 Metre 30.000 TL 
• 46 ve Üzeri 35.000 TL 

Yem Bitkileri Desteği Birime Destekleri

• Yonca Kuru 35 TL / Dekar 
• Yonca Sulu 60 TL /Dekar 
• Tek Yıllıklar 40 TL /Dekar 
• Korunga 45 TL /Dekar 
• Silajlık Tek Yıllıklar 55 TL / Dekar 
• Silajlık Mısır Sulu 90 TL / Dekar 
• Silajlık Mısır Kuru 45 TL / Dekar 
• Yapay Çayır Mera 150 TL / Dekar 
• Patates Siğili Görülen Alan Aldığı desteğe %50 

Hayvan Başı Ödeme Birime Destek Tutarı

• Hastalıktan Ari İşletme 450 TL / Baş 
• Onaylı Süt Çiftliği Desteği 80 TL/ Baş 

Aşı Desteği Birime Destek Tutarı

• Büyükbaş Aşı Desteği 1,50 TL / Baş 
• Küçükbaş Aşı Desteği 1,00 TL / Baş 
• Büyükbaş Küpe Uygulama 1,50 TL / Baş 
• Küçükbaş Küpe Uyulama 1,00 TL / Baş

Atık Desteği Birime Destek Tutar 

• Büyükbaş Hayvan Atıkları 1000 TL / Baş 
• Küçük Baş Hayvan Atıkları 150 TL / Baş 

Hayvan Gen Kaynakları Birime Desteklemesi

• Büyükbaş Koruma 600 TL / Baş 
• Küçükbaş Koruma 90 TL / Baş 
• Sığır Pediğrili Koruma 800 TL / Baş 
• Arı Koruma 40 TL / Baş 
• Halk Elinde Küçükbaş Hayvan Islıhı Elit Sürü Yavru 70 TL / Baş 
• Halk Elinde Küçükbaş Hayvan Islıhı Taban Sürü Yavru 40 TL / Baş 
• Halk Elinde Manda Islıhı 850 TL / Baş 
• Damızlığa Ayrıla Manda Yavrusu Desteği 200 TL / Baş 
• Koç Ve Teke Desteği 200 TL / Baş 

Biyolojik ve Biyotenik Mücadele Desteği

1. Örtüaltında Biyotenik Mücadele 120 
2. Örtüaltında Biyojenik Mücadele 400 
3. Örtüaltı Paket Toplama 520 
4. Biyotenik Mücadele 50 
5. Biyojenik Mücadele 50 
6. Açık Alanda Paket Toplama 100